Birkaç gün sonra Kayseri’ye inecek Amerikalı paraşütçüler elbette ki Türkiye’yi ‘işgale’ gelmiyor, hedefleri Türk ordusuyla birlikte Rusya’ya karşı hazırlık. Ancak bu tatbikat yine de, sıradan bir hava indirme operasyonundan çok daha büyük anlamlar taşıyor. Zira ulusal güvenliğini, bölgesel konumunu, siyasetini, ekonomisini bir emperyalist gücün çıkarlarına göre belirleyen ülkeler, çoktan işgal edilmiş demektir.
Milli Savunma Bakanlığı’nın (MSB) internet sitesinde birkaç gün önce bir basın duyurusu paylaşıldı.
Türk basınında kendisine çok yer bulmayan bu duyuruda, Amerikan ordusuna bağlı askerlerin birkaç gün içinde, 21-23 Temmuz tarihleri arasında paraşütle Kayseri’ye ineceğini öğreniyoruz. Üstelik, Türk askerleriyle ‘el ele’…
Agile Spirit-2025 tatbikatından bahsediyoruz…
Savunma Bakanlığı’nın paylaştığı(1) kısa duyuru şu şekilde:
1. Agile Spirit-2025 Tatbikatı, ABD Avrupa ve Afrika Ordusu Komutanlığının (USAREUR-AF) koordinatörlüğünde;
a) Hava İndirme Safhası Türkiye’nin ev sahipliğinde; Türkiye ve ABD’den paraşütçü personelin katılımıyla 21-23 Temmuz 2025 tarihleri arasında Şehit Teğmen Hasan BAK Paraşüt ile Atlama Alanı/Kayseri’de,
b) Fiilî Arazi ve Bilgisayar Destekli Komuta Yeri (BDKY) Safhası Gürcistan’ın ev sahipliğinde; ABD, Almanya, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Polonya, Romanya, Slovakya ve Türkiye’nin katılımıyla 25 Temmuz-6 Ağustos 2025 tarihleri arasında Tiflis’te icra edilecektir.
2. Tatbikatın maksadı; tatbikata katılan ülke kara kuvvetleri unsurlarının birleşik ve müşterek harekât içerisinde eğitim, iş birliği, birlikte çalışabilirliğini geliştirmek ve Karadeniz’de istikrara katkı sağlamaktır.
Dilimize ‘çevik ruh’ olarak çevirebileceğimiz bu tatbikat, teknik olarak bir NATO tatbikatı değil. Agile Spirit, ‘NATO ortaklık çerçevesi’ içinde gerçekleştirilen ve ABD öncülüğünde organize edilen çok uluslu bir askeri tatbikat serisi.
Buradaki ‘sihirli ifade’, ortaklık çerçevesi. Bu, kurulduğu günden bu yana genişleyen, sözde varlık sebebi olan ‘Sovyet tehdidi’ ortadan kalktığı halde genişlemesini sürdüren NATO’nun, “Üye olmayanları bile nasıl militarize ederim?” sorusuna yanıt olarak bulunan bir formül.
Bu senaryoda üye olmayan ‘ortak’ ise Gürcistan.
Agile Spirit Tatbikatı nedir?
Bu seneki Agile Spirit ilk değil, bu serinin on ikinci ayağı. Serinin ilk tatbikatı, ABD ile Gürcistan arasında, küçük çaplı olarak gerçekleşti. 2015’e gelindiğinde ise, Türkiye gibi NATO üyesi ülkelerin katılımıyla genişledi. 2018 yılında tatbikata katılan ülke sayısı 13’e ulaşmıştı. 2021’de 15’e ulaşan katılımcı sayısı, 2023’te rekor düzeye ulaşmıştı.
Tatbikatların öne çıkan teması ise, NATO’nun doğu kanadında ‘dayanışma’ oldu. ‘Operasyonel hazırlık’, ‘bölgesel güvenlik ve istikrar’ gibi ifadelerle süslenen bu tatbikatların elbette tek bir amacı var: Güney Kafkasya – Karadeniz hattında Rusya’ya karşı askeri yeteneğin güçlendirilmesi.
Tatbikata, ev sahipleri Türkiye ve Gürcistan ile ABD, Türkiye, Polonya, Almanya, İtalya, Yunanistan, Moldova, Romanya, Bulgaristan, Slovakya, Litvanya ve Ukrayna’dan yaklaşık 2.800 asker katılacak. Ermenistan ve Japonya ise gözlemci olarak hazır bulunacak.
Açılış, 21 Temmuz’da Türkiye’nin Adana kentinde, ABD-Türkiye ortak hava indirme operasyonuyla gerçekleştirilecek, Gürcistan’daki ana eğitim alanları ise Krtsanisi, Vaziani, Norio, Mukhrovani ve Senaki olacak. UH-60 Black Hawk ve AS332 Puma helikopterleri de dahil olmak üzere zırhlı araçlar ve uçaklar tatbikata katılacak
ABD Avrupa ve Afrika Ordusu Komutanlığı (USAREUR-AF)
MSB’nin açıklamasından, tatbikatın ABD Avrupa ve Afrika Ordusu Komutanlığı (USAREUR-AF) ‘koordinatörlüğünde’ gerçekleştirileceğini öğreniyoruz.
USAREUR-AF, ABD’nin Soğuk Savaş’tan bu yana aktif olarak kullandığı komutanlıklardan biri.
1990-91 Körfez Savaşları, 2003 Irak işgali, Kosova Savaşı, Afganistan işgali gibi emperyalist saldırganlık hamleleri işte bu USAREUR-AF tarafından planlandı, işgaller, katliamlar bu komutanlığın planlama ve icrası dahilinde gerçekleştirildi.
ABD Afrika Ordusu ve ABD Avrupa Ordusu’nun birleştirilmesiyle oluşan bu komutanlık, Soğuk Savaş döneminde, Varşova Paktı’na karşı konumlanan kara oluşumlarının merkeziydi.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) dağıldıktan sonra ‘küçültüldüğü’ söylendi, Rusya – Ukrayna savaşıyla birlikte yeniden gündeme geldi. Bu komutanlığın merkezi, Merkezi Almanya Wiesbaden’de bulunuyor.
Üstelik, Agile Spirit tatbikatı nasıl ki ‘resmi NATO tatbikatı’ değilse, Avrupa’nın göbeğinde konumlanan bu Amerikan askeri varlığının da resmen NATO ittifakıyla bir ilgisi bulunmuyor.
USAREUR-AF, doğrudan ABD Savunma Bakanlığı’na (DoD) bağlı bir komutanlık. NATO üyelerini ve ‘ortaklarını’ çeşitli tatbikatlarla sevk edebilme yetkisi de, ‘eşgüdüm’ adı altında, yani ABD’nin NATO içerisindeki hegemonik konumundan kaynaklanıyor.
Yani bu komutanlık, ABD emperyalizminin NATO ittifakını kullanarak Avrupa ülkelerinin askeri egemenlik alanını sistematik şekilde sınırlandıran ve ‘NATO’nun doğu kanadını’ Washington’ın jeopolitik çıkarlarına angaje eden bir silahlı tehdit unsuru.
USAREUR-AF’nin EUR’u dün Sovyet, bugün Rus ‘tehdidi’ üzerinden Avrupa’yı kontrol altına alma amacını taşırken, AF’si ise, Fransa’nın Afrika’daki ‘sömürge mirasını’ devralma çabasından başka bir şey değil. Pentagon’un AFRICOM ile birlikte uzun süredir Afrika’daki yerel hükümetleri ‘eğitme’, ‘terörle mücadele’ adı altında kontrol altına alma stratejisinin en büyük aktörü de işte bu komutanlık.
Türkiye neden bu tatbikatta?
Türkiye’nin NATO’daki varlığı ülkemizde her zaman büyük tartışma konusu oldu. NATO’nun hiyerarşik yapısı açısından değerlendirdiğimizde, bu ittifakın dünyaya ölüm taşıyan bir savaş makinesi olduğu ve en önemlisi ABD’nin doğrudan kontrolünde olduğu somut bir olgu.
Somut olgular düzleminde tartışmaya kapalı olan bu gerçekler, siyasi tartışmalarda es geçiliyor. Bu yüzden, Türkiye’nin NATO’daki varlığını ‘öyle ya da böyle’ savunanların argümanlarını kısaca hatırlayalım:
Türkiye’nin bu ittifakın en güçlü parçalarından biri olması, terörle mücadelede dayanışma gösterilmesi, Türkiye’ye ‘koruma kalkanı’ sağlaması, hatta üyeliğin Türkiye’yi ABD karşısında dahi koruduğu yönündeki tezler…
Bütün bu argümanların ortak noktası, NATO üyeliğinin kurallara, kurullara ve yasalara bağlı, resmi bir ittifak olması.
Ancak, sahadaki gerçeklik, ABD’nin kurallara, kurullara ve yasalara göre NATO’ya dahi bağlı olmayan bir askeri unsuruna bağlı askerlerin paraşütlerle topraklarımıza inmesiyle sonuçlanıyor. Üstelik, konu NATO’ysa, NATO’nun Avrupa’daki kara kuvvetlerinden sorumlu ayrı yapıları olduğu halde. Mesela NATO Allied Land Command – LANDCOM Türkiye’de, İzmir Şirinyer’de…
Aynı şekilde, iktidar ve destekçisi kesimler, Türkiye’yi bölgede ‘yeni oyuncu’ olarak tanımlarken, sahadaki gerçeklik, ülkemizin ABD Kara Kuvvetleri’nin Avrupa ve Afrika’daki operasyonel faaliyetlerine entegrasyonla sonuçlanıyor.
Özellikle bu son tatbikatın ‘Karadeniz güvenliğini’ vurgulaması da kritik. Kendi ülkemiz, 5 bin kilometreye yakın kıyı uzunluğuyla aktif bir paydaşı olduğu Karadeniz’de, binlerce kilometre uzaktaki ABD’nin çıkarlarına göre konumlanıyor. Bunu da, kendi ‘yasalarına’ dayanarak yapıyor. Akıllara, “Böyle yasalar ne kadar meşrudur?” sorusu geliyor.
Üstelik, Türkiye’de kamuoyu, hükümetin bu tür askeri yapılanmalara nasıl, hangi düzeyde ve ne amaçla katıldığı konusunda bilgilendirilmiyor bile. Bilgilendirilmesine gerek de yok, çünkü bu tür işbirlikleri büyük oranda TBMM denetiminden muaf.
‘Müttefik’, ‘uyum’, ‘koordinasyon’, ‘güvenlik’… Bütün bu kavramlar, Türkiye’nin NATO üyesi ve ‘ABD müttefiki’ olarak asıl niteliğini ‘yumuşatmak’ için kullanılıyor: Vekil gücü.
Birkaç gün sonra Kayseri’ye inecek Amerikalı paraşütçüler elbette ki Türkiye’yi ‘işgale’ gelmiyor, hedefleri Türk ordusuyla birlikte Rusya’ya karşı hazırlık. Ancak bu tatbikat yine de, sıradan bir hava indirme operasyonundan çok daha büyük anlamlar taşıyor. Zira ulusal güvenliğini, bölgesel konumunu, siyasetini, ekonomisini bir emperyalist gücün çıkarlarına göre belirleyen ülkeler, çoktan işgal edilmiş demektir.
