Milli Eğitim Bakanlığı ve Savunma Sanayii Başkanlığı arasında imzalanan protokolle, çocuk işçiliğini meşrulaştıran MESEM karanlığı savunma sanayiine de taşınıyor.
Ecrin Özdil
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’yla (SSB) protokol imzaladı. 2024’ün Ocak aylarında başlanan ilk görüşmelerin ardından 2 Haziran’daki imza töreni ile protokolün uygulamaya geçirileceği duyuruldu.
“Nitelikli iş gücü yetiştirilmesi” için savunma sanayii sektörü ve MEB’in desteğiyle imzalanan bu protokol, lise öğrencilerini ucuz iş gücü haline getirerek sömürü düzenine katan Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) projesinin karanlığının daha da artacağını gösteriyor.
MESEM’in katlettiği gençleri andı
Mersin’in Silifke ilçesine Ankara’dan gençlik kampı için gelen MESEM öğrencilerinden ikisi 1 Haziran’da girdikleri denizde akıntıya kapılarak yaşamını yitirmişti. Kurtarılıp hastanede tedavi altına alınan bir öğrencinin de ertesi sabah yaşamını yitirdiği öğrenilmişti. Eğitim-İş Mersin 1 Nolu Şube Başkanı Yakup Tekin, kafile sorumlusunun öğrencilerin güvenliğinden sorumlu olduğunu ve kamp alanındaki denizde günler önce de akıntı sebebiyle can kaybı olduğunu belirtti. Yaşanan olay sonucunda kamp müdürü ve cankurtaran gözaltına alınırken öğrencilerden sorumlu görevliye dair bir soruşturma başlatıldığı bilinmiyor.
Programa katılan Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, konuşmasına Mersin’in Silifke ilçesinde kamp yaptıkları sırada denizde boğularak hayatlarını kaybeden iki öğrenciyi anarak başladı.
2 Haziran günü yapılan törendeki konuşmasının devamında Yusuf Tekin, 2014 yılından itibaren ‘proje okul’ kavramını mevzuata eklemeleriyle bu liselerde ayrı bir sürecin başladığını belirtti. Meslek liselerini de dahil ettikleri “proje okul” kapsamıyla birlikte meslek liselerinde bu dönüşümü yaparken sektörü de dahil ettiklerini ifade etti.
Ayrıca Tekin, 10 Ağustos 2024’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla ‘Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi’ yayınladıklarını anımsatarak, orada da bu konudaki adımları daha ileriye taşıdıklarını vurguladı.
13 pilot okul belirlendi: “Sayısının artacağına inanıyoruz”
Atölyeleri ve laboratuvarları yeniden düzenlemek istediklerini belirten Tekin, bu yılki bütçenin içine yaklaşık 8,5 milyar liralık hem Dünya Bankasından hem de genel bütçeden pay aktardıklarını hatırlattı.
Bu yıl ders kitaplarının arka kapaklarına SSB’nin ürünlerine, öğrencilerin daha aşina olması için logolarına, maketlerine ve resimlerine yer verdiklerini aktaran Tekin, “Çocuklarımızın çok ilgisini çekiyor, bu sektör bizim için çok önemli. Bu 13 pilot meslek lisesinin yakın zamanda sayısının artacağını ve öğrencilerimiz tarafından yoğun bir teveccüh göreceğine inanıyorum.” dedi.
MEB ile SSB arasındaki işbirliği protokolü ile birlikte, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının, diğer sektörlerde olduğu gibi savunma sanayii sektörüyle de entegrasyonu sağlanarak, bu alandaki yeni bir iş kolu öncelikle 13 pilot meslek lisesinde uygulanmaya başlanacak.
SSB Başkanı Haluk Görgün, uluslararası muhatapların Türkiye’nin savunma sanayisindeki gelişimini mutlaka dinlemek istediğini dile getirerek, “Biz de onlara gururla bu başarıların meslek liselerimizden üniversitelerimize, Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu vizyona kadar uzanan bir ekosistemle mümkün olduğunu anlatıyoruz.” diye konuştu.
İki kurumun iş birliğinde yürütülecek ELMAS programına değinen Görgün, “Tasarısı, işleyişi ve çıktılarını zaman içinde hep birlikte değerlendireceğimiz, izleyeceğimiz, önem verdiğimiz bir program. 13 pilot okul üzerinde gerçekleşecek. Bütün ülkeye yayılması için bunun olumlu katkılarının hızlı alınabileceğine biz inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.
2025’in ilk 4 ayında MESEM 23 çocuğu katletti
Tekin’in bahsettiği, Cumhurbaşkanı’nın da imzasıyla başlatılan MESEM programı kapsamında 2023-2024 eğitim öğretim döneminde MESEM’li 12 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Çocuk işçiliği zirve yaparken 2025’in ilk 4 ayında en az 23 çocuk çalışırken yaşamını yitirdi. [1] Sermayenin taleplerine göre çocuk işçiliği meşrulaştırmaya çalışan Milli Eğitim Bakanlığı ise çocukların eğitim haklarına açıkça müdahale ederek, onların ucuz işgücü olarak kullanmalarına alan açıyor. MEB bununla da yetinmeyerek tüm liseleri MESEM projesine eklemleme hayalleriyle ilerliyor, 12 yıllık eğitimin patronları rahatsız ettiğini açıkça dile getiriyor. [2]
Öğrencilerin maaşları ve sigortaları kamu kaynaklarından karşılanırken çocukların sırtından para kazanan patronlar ise böylelikle hem çocukların emeğini hem de kamu kaynaklarını sömürüyor. 2025 yılının ilk dört ayında MESEM kapsamında işsizlik sigortası fonundan patronlara 10,3 milyar lira ödendi. Çocuk işçi çalıştıran patronlara 2024 yılında 22 milyar lira, 2023 yılında 38,6 milyar lira aktarıldı. Yani MESEM’in yaklaşık 2,5 yıllık faturası toplam 70,9 milyar lira oldu. [3]
Ayrıca Şubat ayında ise Kocaeli İzmit’te kendi personellerini de MESEM kapsamında göstererek yolsuzluk yaptığı iddialarıyla ülke genelinde başlayan soruşturmalarla ‘kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık’ suçlamasıyla gözaltına alınan 38 zanlıdan 20’si tutuklandı. MESEM’lerde yapılan usulsüzlükler sonucunda kamunun 77 milyon lira zarara uğradığı belirlenmişti. [4]
Notlar:
[2] https://www.meb.gov.tr/bakan-tekin-haberturk-canli-yayininda-sorulari-cevapladi/haber/36698/tr
