AKP’nin sermayeyle bağlarının gücü, herkes tarafından bilinen bir gerçek. Ancak kamuoyunda, Koç Holding’in “laik” olduğu ve bu nedenle AKP ile arasının mesafeli olduğu yönünde yanlış bir algı var. Oysa son 23 yılda yaşanan gelişmeler ve son olarak ortaya çıkan somut örnekler, bu algının gerçeği yansıtmadığını açıkça gösteriyor. AKP’nin kuruluşundan bu yana süregelen AKP–Koç işbirliği, bugün gelinen noktada daha da derinleşmiş durumda.
Oğuzhan Aygen
Evrensel’in haberine göre, Erdoğan ve Şimşek’in imzasıyla 2009’da yürürlüğe giren teşvik yasaları, bu yıl Koç Holding’e yüzde 90’a varan vergi indirimleri sağladı. Koç’un Tüpraş’ı için kurumlar vergisi oranı yüzde 2,5’e düşürüldü. Yalnızca bu yılın ilk 6 ayında Koç Holding’in yararlandığı vergi indirimi yüzde 90’ı buldu. Üstelik, Koç Holding’in bu dönemdeki vergi yükü yalnızca yüzde 1,3 olurken, aynı holdingin işçileri gelirlerinin yüzde 15,2’sini vergi olarak ödedi. Yani işçiler, Koç’tan tam 11,7 kat daha fazla vergi yükü taşıdı.
Sermayeye hizmet eden bu düzen, Şimşek’in görev aldığı hükümetler döneminde şekillendi. Yılın başında “Vergide adalet temel ilkemiz” diyen Mehmet Şimşek’in kurduğu sistemin kimin lehine işlediği, bu tabloyla çarpıcı şekilde ortaya çıktı.1
Fernas-Koç ortaklığı
Koç Holding ile AKP Batman Milletvekili Ferhat Nasıroğlu’na ait maden şirketi Fernas’ın ortak kurduğu DEFAŞ, Kırşehir’deki koruma altındaki Kuş Cenneti Seyfe Gölü kıyısında altın madeni aramak için proje hazırladı. Çevre Bakanlığı’nda ÇED süreci kapsamında inceleme değerlendirme komisyonu toplantısı yapıldı, karar üç ay sonrasına ertelendi.
DEFAŞ, madeni 14 Ocak 2026’da açmayı hedefliyor. Planlara göre 60 bin dönümde yeni ocaklar açılabilecek, üç adet 32 milyon metreküplük zehirli atık barajı kurulacak ve 8 bin futbol sahası büyüklüğünde alan madene dönüştürülerek geri dönülmez biçimde kirletilecek. Kırşehir halkı ise projeye karşı kararlılıkla direniyor.2
İlim Yayma Cemiyeti iftarı
Fenerbahçe Başkanı ve Koç Holding Başkan Vekili Ali Koç, gerici İlim Yayma Cemiyeti ile birlikte Fenerbahçe Faruk Ilgaz Tesisleri’nde, Fatih Sultan Mehmet Uluslararası Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde okuyan 315 öğrencinin katıldığı bir iftar düzenledi. Bu öğrencilerden 170’i Türkiye’de eğitim gören 65 farklı ülkeden gelmişti. İftara İlim Yayma Cemiyeti Genel Başkanı Yusuf Tülün, Genel Başkan Yardımcısı İsrafil Kışla, Kasımpaşa Kulübü Başkanı Mehmet Fatih Saraç ve Fenerbahçeli futbolcular da katıldı. Geçtiğimiz Ramazan’da da benzer bir etkinlik düzenlenmişti.
Aslında Koç ailesinin İlim Yayma Cemiyeti ile bağı onlarca yıl öncesine dayanıyor. Geçen yıl Cemiyet yöneticileri Ali Koç’u Koç Holding binasında ziyaret ederek, Vehbi Koç’un 1967’de Cemiyet için düzenlediği iftara dair bir belge ve dönemin başkanı Vehbi Bilimer’e yazdığı mektubun olduğu bir portre hediye etmişti. Cemiyet, bu ziyaret sonrası Vehbi Koç’un 1960’larda her Ramazan’da İstanbul İmam Hatip Yurdu’nda iftar verdiğini duyurmuştu.3 Bu “gelenek”, Koç’un “Cumhuriyetçi” ve “Laik” kimliğinin ne kadar sorgulanabilir olduğunu gözler önüne seriyor.
Ahmet Ketenci-Ali Koç ilişkisi
AKP ile Koç arasındaki ilişkiyi gösteren bir başka şey ise Erdoğan’ın akrabası Ahmet Ketenci ile Ali Koç arasındaki ilişki. Geçtiğimiz yıl Fenerbahçe başkanlığı seçiminde patronlar Aziz Yıldırım ve Ali Koç yarışmış, Koç ipi göğüslemişti. Her iki listenin de patronlarla dolu olması dikkat çekerken, Ali Koç’un yönetim listesinde yer alan Ahmet Ketenci öne çıktı. Ahmet Ketenci, Erdoğan ailesiyle doğrudan akraba; annesi Aysel Ketenci, Erdoğan’ın kuzeni. Ablası, Erdoğan’ın oğlu Ahmet Burak Erdoğan’la evli. Babası Osman Ketenci ise taksicilikten büyük servete ulaşmış, İstanbul’un en fazla taksi plakasına sahip isimlerinden biri olmuş, değerleri 50 milyon lirayı aşan villalar edinmiş bir isim.
Çatalca’daki İSKİ koruma havzasında bulunan 10 villasının çoğu, 2014’te tarım alanından konut alanına çevrilmişti. Ahmet Ketenci iş hayatına İBB iştiraki Beltur’da genel müdür olarak başladı, ardından Erdoğan’ın desteğiyle Başakşehir FK’da yönetim ve asbaşkanlık yaptı. Geçen sene Ankaragücü maçında hakem odasını basarak, hakemi Erdoğan’ın adını kullanarak tehdit etmesiyle gündeme geldi.4
Karanlık yönleriyle Kalamış Limanı özelleştirmesi
AKP, 2011’den beri Fenerbahçe-Kalamış Limanı’nı özelleştirmek için uğraşıyor ancak her defasında Kadıköylülerin direnişiyle karşılaşıyor. 1998’den beri Koç tarafından işletilen liman, 2011’de özelleştirme programına alındı. 2014’teki ihalede Koç 664 milyon dolar teklif verdi ancak halk direnişi sonucu geri çekildi. 2017’de yeniden gündeme gelen ihale, plan tadilatı davaları nedeniyle iptal edildi.
2021’de tekrar başlatılan ihalede Koç’un 2,5 milyar liralık teklifi kabul edildi ancak Erdoğan iki ay sonra iptali imzaladı. 2023’te yapılan ihaleyi 505 milyon dolarlık teklifiyle müteahhit Vahit Karaarslan kazandı, ancak “sebebini açıklayamayacağı” bir nedenle çekildi. Böylece tek başına kalan Koç Holding, limanı 40 yıllığına “genişletilerek” aldı ve Kalamış sahili halktan koparıldı.5
MHP ile sıkı bağlar
Ali Koç’un son yıllarda MHP Genel Merkezi’ne ve Devlet Bahçeli’ye sık yaptığı ziyaretler gündeme geliyor. Gazeteci İsmail Saymaz, “Ali Koç MHP’lidir, bu bilinir. Ayda bir Bahçeli’yi ziyaret ederdi. Bugün ilk kez göstermek istediler. Bahçeli kapıya kadar uğurladı. Bu, Ali Koç benim himayemdedir demektir.” ifadelerini kullandı.6
Nefes Gazetesi yazarı Memduh Bayraktaroğlu ise, “Fenerbahçe şampiyon olursa Ali Koç, kısa sürede MHP Genel Başkanlığı için devreye girecek. Arkasında 30 milyon Fenerbahçe gönüllüsü olacak. MHP tarihinde böyle bir kitle yoktu.” iddiasında bulundu.7
Her milli bayrama özel reklam filmi
Koç Holding’in AKP ve İlim Yayma Cemiyeti ile kurduğu yakın ilişkiler ortadayken, milli bayramlarda ve 10 Kasım’da yayımladığı reklam filmleri tartışma yaratıyor. Holdingler, “cumhuriyetçilik” yarışına girerken, ülke çapında Cumhuriyet değerleri saldırı altında, emekçiler aleyhine yasalar çıkarılıyor, emekçiler daha da yoksullaşıyor. Güvencesiz çalışma koşulları ağırlaşıyor. Bu koşullarda yapılan bayram reklamlarının samimiyeti sorgulanıyor.8
Koç Holding, Türkiye’nin en bilinen sermaye gruplarından biri olarak bir simge. PR çalışmalarıyla “Cumhuriyetçi” imajı parlatmaya çalışırken, AKP ile el ele vererek Cumhuriyetin ve laikliğin kökünü oymakta. Bu nedenle hem Koç Holding’e hem de AKP iktidarına karşı; cumhuriyetçi, kamucu, laik, devrimci ve sosyalist bir program çerçevesinde, emekçilerle omuz omuza mücadele zorunlu hâle geliyor.
Notlar:
- https://www.evrensel.net/haber/564507/evrenselin-manseti-iscinin-vergisi-kocun-12-kati ↩︎
- https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/kus-cenneti-yok-olacak-koc-holding-ile-akp-li-vekilin-maden-ortakligi-2424301 ↩︎
- https://serbestiyet.com/featured/ali-kocun-ilim-yayma-cemiyeti-ile-iftari-tepki-gordu-sadece-dedesi-vehbi-kocun-baslattigi-gelenegi-surduruyor-199692/ ↩︎
- https://haber.sol.org.tr/haber/patronlar-fenerbahce-icin-yarisacak-erdogan-cemaat-ozellestirme-peskes-393497 ↩︎
- https://haber.sol.org.tr/haber/kalamis-limani-40-yilligina-koca-satildi-fenerbahce-betona-gomulecek-kiyilar-halka-kapanacak ↩︎
- https://kisadalga.net/haber/gundem/ismail-saymaz-ali-koc-mhplidir-108588 ↩︎
- https://onedio.com/haber/gazeteci-memduh-bayraktaroglu-ali-koc-un-mhp-baskani-olacagini-iddia-etti-1276994 ↩︎
- https://haber.sol.org.tr/haber/ali-koctan-erdogana-ziyaret-397590 ↩︎
