Ukrayna, 1 Haziran 2025 sabahı, Rusya’nın derinliklerindeki stratejik hava üslerine yönelik tarihte kapsamlı bir insansız hava aracı (İHA) saldırısı düzenledi. ‘Örümcek Ağı’ (Pavutyna) adı verilen bu operasyon, Rusya’nın nükleer kapasiteli bombardıman uçaklarını hedef alarak, ülkenin Ukrayna savaşında en çok başvurduğu ve en avantajlı konumdaki hava gücüne ciddi düzeyde zarar verdi.
Hangi bölgeler hedef alındı?
Operasyon kapsamında kritik önemdeki Rus askeri hava üsleri hedef alındı:
Sibirya’nın Irkutsk bölgesinde, Ukrayna sınırına yaklaşık 4.300 km uzaklıkta yer alan Belaya Hava Üssü,
Murmansk Oblastı’nda, Kuzey Kutup Dairesi içinde, Ukrayna’ya yaklaşık 1.600 km mesafede bulunan Olenya Hava Üssü,
Moskova’nın güneydoğusundaki Ryazan Oblastı’nda bulunan Dyagilevo Hava Üssü,
Moskova’nın kuzeydoğusundaki Ivanovo Oblastı’nda yer alan Dyagilevo Hava Üssü,
Rusya’nın Uzak Doğu bölgesinde, Amur Oblastı’nda yer alan Ukrainka Hava Üssü…
Özellikle Ukrainka, Rusya’nın en büyük stratejik Uzun Menzilli Havacılık (Long Range Aviation) üslerinden biri.
Bu üsler, Rusya’nın stratejik bombardıman kapasitesinin bel kemiğini oluşturuyor.
Saldırılan bölgelerde ne vardı?
Saldırılar, özellikle Rusya’nın uzun menzilli ve nükleer kapasiteli bombardıman uçaklarını hedef aldı. Hedef alınan ve Ukrayna güçleri tarafından hasar verildiği iddia edilen uçaklar ise şu şekilde:
Nükleer ve konvansiyonel seyir füzeleri taşıyabilen uzun menzilli stratejik bombardıman uçağı Tu-95MS,
Süpersonik hızda uçabilen, nükleer ve konvansiyonel silah taşıma kapasitesine sahip Tu-22M3 bombardıman uçağı,
Havadan erken uyarı ve kontrol (AWACS) uçağı, hava sahası gözetimi ve komuta-kontrol görevlerinde kullanılan A-50…
Ukrayna’nın açıklamalarına göre, bu saldırılar sonucunda Rusya’nın stratejik bombardıman filosunun yüzde 34’ü imha edildi.
Örümcek Ağı Operasyonu, Ukrayna’nın bugüne kadar gerçekleştirdiği en uzun menzilli saldırı olarak kayıtlara geçti. Toplamda 117 adet İHA kullanıldı. Bu İHA’lar, kamyonlara monte edilmiş özel ahşap konteynerlerde gizlenerek Rusya’ya sokuldu ve uzaktan etkinleştirildi. Kamyonların hangi yolla Rusya sınırlarına sokulduğu ise henüz belirsizliğini koruyor.
Ukrayna güçlerinin açıklamasına göre, operasyonun planlaması, geliştirilmesi ve uygulanması toplamda 18 ay 9 gün sürdü.
‘Operasyon Rus istihbaratının dibinde yürütüldü’ iddiası
Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy’in açıklamasına göre, operasyonun yönetildiği merkez, Rusya’nın Federal Güvenlik Servisi (FSB) binalarının hemen yakınında, Rusya topraklarında bulunuyordu.
Operasyon, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) tarafından planlandı ve yürütüldü. SBU Başkanı Vasyl Malyuk, operasyonun başındaki isim olarak öne çıktı. Ukrayna tarafının iddiasına göre, operasyon sırasında görev alan Ukraynalı ajanlar, saldırı öncesinde güvenli bir şekilde Rusya’dan çıkarıldı.
“7 milyar dolarlık zarar verdik”
Ukrayna lideri Zelenskiy, operasyonla ilgili açıklamasında, harekatın ‘kesinlikle mükemmel bir sonuç’ verdiğini belirtti. SBU ise, saldırılarla Rusya’ya yaklaşık 7 milyar dolarlık zarar verildiğini ve stratejik bombardıman filosunun üçte birinden fazlasının imha edildiğini duyurdu.
Rus tarafı ise konuyla ilgili Resmi bir açıklama yapmazken, bazı Rus kaynakları operasyonu gerçekleştiren kişilerin yakalandığını iddia etti.
Rusya için ‘hezimet’ mi?
Operasyonu inceleyen çok sayıda analist, ‘Örümcek Ağı’ operasyonunu Rusya’nın hava gücü açısından ‘tarihi bir hezimet’ olarak nitelendiriyor. Rusya’nın en korunaklı ve stratejik hava üslerini hedef alan bu saldırılara ilişkin bütün detaylar hala tam olarak açıklanmış değil.
Bu saldırının, Rusya’da istihbarat ve güvenlik başlıklarında çeşitli tartışmaları ve somut adımları beraberinde getirmesi bekleniyor.
Ukrayna’nın Örümcek Ağı operasyonunun bir diğer önemi ise, İstanbul’da Rusya ve Ukrayna arasında gerçekleşen ikinci tur görüşmelerin hemen öncesinde düzenlenmesi. Bu operasyonun, pazarlık masasına oturmadan önce Ukrayna’nın sergilediği bir güç gösterisi mi, yoksa müzakerelere soğuk bakan ‘gizli bir elin baltalama çabası’ mı olduğu tartışılmaya devam ediliyor.
