Tayland ile Kamboçya arasındaki sınır hattında tansiyon yeniden yükseldi. 24 Temmuz 2025’te yaşanan silahlı çatışmalarda en az 14 kişi hayatını kaybetti. Sınırda yaşanan bu son kriz, tarihi yüz yılı aşkın gerilimli bir sürecin yeni ve tehlikeli bir aşamasına işaret ediyor.
Ulaşcan Ergin
Tayland ve Kamboçya arasındaki sınır anlaşmazlığı, 1907’de Fransız sömürge yönetimi tarafından çizilen haritalara dayanıyor. Bu haritalarda, Khmer İmparatorluğu dönemine ait olan ve kültürel önemi yüksek Preah Vihear Tapınağı, Kamboçya sınırları içinde yer alıyordu. Ancak Tayland, bu bölgede tarihsel hak iddialarını sürdürdü.
1962 yılında Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), tapınağın Kamboçya’ya ait olduğuna hükmetti. Ancak çevresindeki 4.6 km²’lik alanın statüsü belirsiz kaldı. 2008’de UNESCO’nun tapınağı Dünya Mirası ilan etmesiyle gerginlik yeniden tırmandı. 2011’e kadar süren çatışmalarda onlarca kişi hayatını kaybetti. 2013’te ICJ, tapınağın çevresinin de Kamboçya egemenliğinde olduğunu teyit etti, ancak bu karar uygulamada kalıcı bir çözüm getiremedi.
Çatışma geri döndü
Uzun süreli gerilimin ardından, bölgede ilk olarak Mayıs 2025’te sınır hattında kısa süreli bir çatışma yaşandı. Tayland’ın Ubon Ratchathani bölgesine yakın Chong Bok mevkiinde çıkan silahlı arbede sonucu bir Kamboçyalı asker hayatını kaybetti. Taraflar askerlerini geçici olarak geri çekse de diplomatik ilişkilerdeki gerilim arttı.
Bu gerginliğin ardından 24 Temmuz’da çatışmalar ciddi bir tırmanış gösterdi. Sabah saatlerinde Tayland ve Kamboçya askerleri, sınırın tartışmalı bölgelerinde ağır silahlarla çatıştı. Tayland, bir askerinin kara mayınıyla yaralanmasının ardından Kamboçya’nın sivil bölgelere saldırı düzenlediğini iddia etti. Kamboçya ise Tayland’ın tank ve F‑16’larla sınıra saldırdığını savundu.
Çatışmalarda 11 sivil ve 3 asker hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Tayland hükümeti tüm sınır geçişlerini kapattı. Kamboçya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı.
Her iki taraf da birbirini provokasyonla suçlarken, ASEAN ülkeleri ve Çin sükunet çağrısında bulundu. Yaklaşık 25 bin sivilin sınır bölgelerinden tahliye edildiği bildirildi.
Askeri karşılaştırma ve angajmanlar
Tayland, askeri güç açısından Kamboçya’ya kıyasla belirgin bir üstünlüğe sahip. Yaklaşık 360 bin aktif askeri personel ve gelişmiş hava, kara ve deniz unsurlarıyla Tayland; F-16 ve Gripen jetlerinden oluşan hava filosu, 400’den fazla tank ve bir uçak gemisi gibi askeri kapasiteye sahip. Kamboçya ise daha küçük ve teknolojik açıdan daha zayıf bir orduya sahip; savaş uçağı filosu ise bulunmuyor.
İki ülkenin savunma bütçeleri de bu farkı yansıtıyor: Tayland’ın yıllık savunma harcaması yaklaşık 5.9 milyar dolar iken, Kamboçya’nın bütçesi 1 milyar dolar seviyesinde.
Tayland’ın askeri gücünü destekleyen önemli bir unsur da ABD ile olan yakın savunma ilişkisi. Tayland, Güneydoğu Asya’daki en eski ABD müttefiklerinden biri olarak düzenli olarak ortak tatbikatlara katılıyor (özellikle çok uluslu Cobra Gold tatbikatı) ve ABD desteğiyle hava kuvvetlerini modernize ediyor. 2025 krizinde kullanılan F-16’lar ve elektronik altyapı, bu ortaklığın doğrudan bir yansıması.
Temmuz 2025’teki çatışmalarda Tayland, F-16 jetleriyle hava saldırıları düzenlerken; Kamboçya, roket ve topçu sistemleriyle karşılık verdi. Kamboçya seferberlik ilan ederek zorunlu askerliği yeniden devreye soktu, Tayland ise sınır hattına ek birlikler sevk etti ve kontrolü sağlamlaştırma hamlelerine girişti.
Bölgedeki gerginlik devam ediyor.
