Tatbikat ve barış anlaşmasıyla Washington, bölgeye askeri ve ekonomik tahakküm planını adım adım uyguluyor.
Ulaşcan Ergin
Ermenistan ile ABD, 12–20 Ağustos 2025 tarihlerinde “Eagle Partner 2025” adlı ortak tatbikatı gerçekleştirecek. Ermenistan Barış Gücü Tugayı, ABD Avrupa–Afrika Kuvvetleri ve Kansas Ulusal Muhafızları’nın katılımıyla yapılacak tatbikat; barış gücü operasyonlarına hazırlık, tıbbi tahliye, komuta-kontrol ve taktik iletişim kabiliyetlerini geliştirmeyi hedefliyor.
Eleştirmenlere göre bu adım, Erivan’ın güvenlik eksenini Moskova’dan uzaklaştırırken Batı’nın bölgedeki askeri nüfuzunu pekiştirmesinin de kapısını aralıyor.
Beyaz Saray’da barış mutabakatı
8 Ağustos’ta Washington’da, ABD Başkanı’nın arabuluculuğunda Ermenistan ve Azerbaycan liderleri kapsamlı bir barış anlaşmasına imza attı. Taraflar, sınırların karşılıklı tanınması, diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması ve Ermenistan üzerinden güvenli bir transit hattın açılması konusunda mutabakata vardı.
Ancak mutabakatın siyasi sonucu, bu adımın barıştan çok ABD’nin Güney Kafkasya’da kalıcı olarak yerleşme hamlesi olduğunu gösteriyor.
TRIPP Koridoru: 99 Yıllık Amerikan tahakkümü
“Trump Route for International Peace and Prosperity” (TRIPP) adı verilen koridor, anlaşmanın en kritik maddesi olarak öne çıktı.
- Koridor, 99 yıllığına ABD’ye kiralandı. Hukuki egemenlik Ermenistan’da kalsa da fiili denetim Washington’un eline geçti.
- ABD merkezli bir konsorsiyum, demiryolu, otoyol, enerji boru hatları ve fiber optik internet hattını inşa ederek stratejik kontrolü elinde tutacak.
- Transit gelirleri Ermenistan ve Azerbaycan arasında paylaşılsa da asıl kazancı, projeyi yöneten Amerikan şirketleri elde edecek.
- Hat boyunca güvenlik, ABD liderliğindeki çok uluslu güç tarafından sağlanacak. Bu durum, bölgeye uzun vadeli yabancı askerî varlık anlamına geliyor.
- TRIPP, Rusya’yı baypas eden, İran’ın kuzey koridorunu devre dışı bırakan ve Çin’in Kuşak-Yol girişimini engellemeye yönelik Batı eksenli bir hat olarak tasarlandı.
Washington’un Güney Kafkasya planı: Enerji, lojistik ve askerî üslenme
ABD, bu hamleyle bölgedeki enerji akışını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmeyi, transit yolların denetimini ele geçirmeyi ve askeri varlığını kalıcı hale getirmeyi hedefliyor. Ancak anlaşma; zorla yerinden edilenlerin dönüşü, kültürel mirasın korunması ve insan hakları konularında somut güvenceler sunmaması nedeniyle eleştiriliyor.
Uzmanlar, tatbikat ve mutabakatın birlikte, barış görüntüsü altında Güney Kafkasya’yı Batı merkezli bir nüfuz hattına dönüştürdüğü görüşünde birleşiyor.
