“Z kuşağı 5 yıldızlı iş istiyor” haberi, gençlerin insanca yaşam taleplerini çarpıtarak onları tembellikle suçlayan, sermaye çıkarlarını savunan bir algı operasyonu. Dile getirilen talepler ise sömürü düzenine karşı en temel hakların yeniden hatırlatılmasından fazlası değil.
Habertürk televizyonunun ‘Z kuşağı 5 yıldızlı iş istiyor’ başlıklı haberi1 geçtiğimiz hafta sosyal medyanın gündemine oturan haberlerden biriydi. Haber ABD’de yapılan bir ankete ve bu anket sonuçları üzerinden gerçekleştirilen sokak röportajlarına dayanıyor. “Resume.io adlı kariyer sitesinin ABD çapında 1000 gençle yaptığı anket sonuçları, Z kuşağının (diğer tüm jenerasyonlardan daha fazla) beşte birinin iş yerlerinde masa tenisi ve eğlence odası gibi taleplerinin olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca bu yaş grubundaki çalışanların arasında, haftada dört gün çalışma, uyuma-dinlenme odası ve uzun izin hakları gibi isteklerin de olduğu görülüyor.
Boyalı Amerikan basınının taklitçileri
Öncelikle haberin dünyaya servis edildiği basın kuruluşu, New York Post gibi son derece kirli ve sağcı bir ABD’li gazete. Haber, “Z kuşağının iş yerinde inanılmaz ihtiyaçları var; bunlara uyku odaları ve masa tenisi de dahil” başlığı ile servis edilmiş.
Türkiye’de ise bu içeriği ilk haberleştiren kuruluş Habertürk TV oldu. Haber, hem içeriği ile hem de veriliş biçimi ile sosyal medyada gündeme oturdu. Biz de Türkiye’deki sömürü düzeninin ağırlığı üzerinden gençlerin tepkisini ve medyanın bu konulardaki acınası halini analiz edebilmek adına bu haberi irdelemek istedik:
Her şeyden önce kanalın haberi ele alış biçimi, medyanın sistemi nasıl meşrulaştırma aracı olarak kullanıldığının bir göstergesi. Kanal kendisini patron yancılığına öyle bir kaptırmış ki, haberin veriliş tarzı sosyal medyada bir anda gündem oldu ve okları üzerine çekti.
Habertürk spikeri Semiha Şahin, haberi sunarken izleyiciyi manipüle ederek gençlerin isteklerinin ‘aşırı’ olduğuna inandırmaya çalışıyor. Şahin, haberi “Bu kuşağın işverenlerden öyle talepleri var ki, duyanlar şaşırıyor” sözleri ile sunuyor.
Ankette çıkan sonuçları sokakta gençlere soran muhabir ise bu taleplerin doğru olduğu yanıtını alıyor. Böylece Habertürk, bu cevaplarla birlikte Türkiye’de de bu yaş grubunun ‘şımarık’ ve ‘tembel’ olduğunu aklınca kanıtlamış oluyor.
Kanal, haberde “Z kuşağı özlük haklarından çok beş yıldızlı iş yeri bekliyor” diyerek seyirciyi manipüle etmeye çalışsa da verilen yanıtlara bakıldığında isteklerin yalnızca çalışma koşulları ile ilgili olduğu görülüyor.
Gençlerden biri 100 bin lira maaşla haftada dört gün ofiste, bir gün evden çalışmanın uygun olduğunu söylüyor; bir diğeri ise iş yerinde eğlence odasının olabileceğini ifade ediyor. Bir diğer öğrenci 80-100 bin arası maaşın makul olduğunu söylerken, bir diğeri haftanın 6 günü çalışmanın insani olmadığını hatta 5 gün çalışmanın bile fazla olduğunu, insanın kendine ayıracak zamanının kalmadığını söylüyor.
Gençler yasal haklarını patrondan talep etmek zorunda kalıyor
Öte yandan haberde gençlerin fazla mesai ücreti, sağlık sigortası, ücretli hastalık izni gibi hâlihazırda iş kanununda işverenin yapmak zorunda olduğu şeyleri istediği bilgisi de veriliyor.
Burada gençlerin ücret beklentilerini ortalama yaşam maliyetleri üzerinden ortaya koydukları rahatça anlaşılabilir. Habertürk her ne kadar gençleri şımarık gibi göstermeye çalışsa da, Türkiye’de yoksulluk sınırının Mayıs 2025 itibariyle 80 bin liranın üzerinde olduğu göz önüne alındığında istenen rakamın oldukça normal bir düzeyde olduğu görülüyor.
Marjinal gibi görünen diğer istekler ise makul çalışma süreleri gibi son derece insani talepler. Habertürk ve New York Post’ta aşırı gösterilen dinlenme alanları gibi istekler ise dünyanın pek çok yerinde şirketler tarafından verimliliği artırmak üzere hayata geçirilen uygulamalar.
Sonuç olarak, gençlerin talepleri “lüks” değil, insanca bir yaşam ve çalışma hakkının yansımasıdır. Medyanın bu talepleri çarpıtarak patron yanlısı bir dil kullanması ise sömürü düzenini meşrulaştırmaktan başka bir işlev görmüyor.
Ancak bizim yine de kendilerine bir tavsiyemiz var. Eğer bu ‘haber’i hazırlayan muhabir ve editörler gerçek habercilik yapmak isterse, bu kez de ‘İşverenlerin Z kuşağından talepleri’ başlıklı bir haber yapabilirler.
Notlar:
