Devlet bankalarından offshore’a: Tarikatların para düzeni

Tarikatlar yalnızca siyaseti değil, bankaları da kuşatmış durumda: Usulsüz krediler, kara para aklama ve devlet eliyle korunan çıkar ağlarıyla ülkenin kaynaklarını yağmalıyor.

Hasan Hüseyin Kapusuz

677 sayılı kanunla faaliyet göstermeleri yasaklanmış olmasına rağmen tarikatlar ve cemaatler bugün hem iktidar hem de düzen muhalefeti ile iç içe geçmiş durumda. Devletin her türlü imtiyazını arkasına alan bu yapıların rezillikleri bitmek bilmiyor.

Son olarak 31 Temmuz’da paylaşım yapan gazeteci Fatih Ergin’in iddiasına göre, Menzil Tarikatına bağlı bir reklam şirketi olan VOG Reklam, Halkbank’tan yüzde 0,99 faizle 150 milyon liralık kredi çekti. Şirketin bu ölçekte bir krediyi alacak bilançosu bulunmamasına rağmen, Halkbank Genel Müdürünün doğrudan talimatıyla kredinin verildiği öne sürülüyor. Ancak krediyi alan Menzilci reklam şirketi borcunu ödeyemedi. Biriken faizlerle toplam borç 250 milyon liraya ulaştı. Buna rağmen kredinin geri ödenmemesine karşı Halkbank tarafından herhangi bir işlem yapılmadığı iddia ediliyor.¹

Halkbank ise konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Bahse konu nitelikte bir kredi işlemi bulunmamaktadır. Bankamız kredilerin tahsis, teminatlanma ve kullandırımlarında Bankacılık Kanunu’na ve buna bağlı düzenlemelere uygun olarak hareket etmektedir” ifadelerini kullandı.²

Bunun üzerine tekrar açıklama yapan Ergin, şirketin adının VOG Reklam olduğunu belirterek, yapılan hizmet protokolünün detaylı halini de paylaştı. Ergin’in aktardığına göre hikâye şöyle gelişti: VOG firması, biriken faizin silinmesi için Ankara’da nüfuzlu kişilerle irtibata geçiyor ve bu süreçte Tansel Kubat’a yönlendiriliyor. Kubat, faizi sildirebilmek için firmadan alacağı paranın yazılı hale getirilmesini istiyor. VOG’un sahibi de bu talep doğrultusunda bir protokol hazırlıyor. Anlaşma yazılı hale geldikten sonra Kubat “müzakere” görevine başlıyor. Hatta bu süreçte siyasilerle de görüşmeler yapıldığı iddiası ortaya atılıyor.³

Tarikat bankacılığının ilk adımları

Tarikatların bankacılık faaliyetlerine girmesi yeni bir gelişme değil. Açılışına dönemin başbakan yardımcısı Tansu Çiller, dönemin İstanbul Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve o dönemde Devlet Bakanı olan Abdullah Gül’ün de katıldığı Fethullahçılara ait Bank Asya bu konuda ilk örneklerden biriydi. Ancak 17-25 Aralık olaylarıyla birlikte AKP ile Fethullahçıların arası açıldı, Bank Asya batma noktasına geldi ve 2015 yılında TMSF’ye devredildi. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ise tamamen kapatıldı.

KKTC de dahil

Fethullahçıları tasfiye girişiminden sonra AKP, diğer tarikatların finansal faaliyetleri için doğrudan devlet bankalarını kullanmaya başladı. Bu tabloya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de dahil oldu. Brezilya’da ilaç ve kimya alanında faaliyet gösteren Cristalia şirketinin iştiraki olan Hollanda merkezli Edgeworth Investment Grup, KKTC’de faaliyet gösteren Mondial Bank’taki hesabına 26 Nisan ve 9 Mayıs 2017 tarihlerinde iki kez toplam 40 milyon dolar para transfer etti. Offshore bankacılık sistemiyle çalışan bu bankanın özelliği Nakşibendi tarikatına ait olmasıydı.

Kriz, Brezilya merkezli şirketin parasını başka bir hesaba aktarma girişimiyle başladı. Mondial Bank çeşitli gerekçeler öne sürerek süreci uzattı. Bu süreçte Edgeworth’a 5 milyon dolar kredi kullandıran banka, kalan 35 milyon doları ise aktarmamakta direndi. Kriz çözülemeyince Mondial Bank ile Edgeworth arasındaki 35 milyon dolarlık anlaşmazlık yargıya taşındı.

Edgeworth, 3 Mayıs 2018’de İstanbul Anadolu Cumhuriyet Savcılığı’na başvurarak Mondial Bank yöneticileri Bensen Safa, Bahauddin Adil ve Mehmet Ali Arıkbuka’dan şikâyetçi oldu. Şirket, bu isimleri “nitelikli dolandırıcılık ve görevi kötüye kullanma” ile suçladı.

Vakıfbank’a da sıçradı

Soruşturma kapsamında Vakıfbank da mercek altına alındı. Çünkü Nakşibendilerin sahibi olduğu Mondial Bank, KKTC’nin uluslararası kuruluşlar tarafından tanınmaması nedeniyle Vakıfbank üzerinden işlem yürütüyordu. Vakıfbank’ta hesap açan Mondial Bank, paraları önce Vakıfbank’a, ardından kendi hesaplarına aktarıyordu. Hesap hareketlerinden bankanın bu yöntemle yüz milyonlarca dolar transfer ettiği ortaya çıktı.

Ancak Anadolu Cumhuriyet Savcılığı, suçun KKTC’de işlenmiş olması gerekçesiyle takipsizlik kararı vererek süreci Kıbrıs’a havale etti. Lefkoşa Kaza Mahkemesi’nde açılan dava devam ederken, Mondial Bank’ın Malezya ve Cebelitarık’a yaptığı para transferleri nedeniyle “kara para aklama” suçlaması da gündeme geldi.⁴

Nakşibendi tarikatının KKTC’deki bankası olan Mondial Bank’ın Vakıfbank hesabı üzerinden yaptığı usulsüz para transferleri nedeniyle Brezilya hükümeti Vakıfbank’ı OECD’ye şikâyet etti. Brezilya’nın OECD’ye verdiği dilekçede Vakıfbank’a yönelik suçlamalar arasında, Edgeworth-Cristalia şirketinin KKTC Mondial Bank nezdindeki hesabına gönderilmesi gereken paranın, uluslararası para transferi kurallarına aykırı biçimde kendi müşterisinin hesabına aktarılması yer aldı. Bu durum “yanıltma” olarak tanımlandı.⁵

Edgeworth’un Vakıfbank’a karşı yaptığı başvuru “tüketici çıkarlarının ihlali” iddiası taşısa da; mesele ticari bir anlaşmazlık olarak değerlendirildi ve başvurunun dayanağı yetersiz bulundu. Bu nedenle Türkiye Ulusal Temas Noktası, 31 Ağustos 2020’de şikâyeti incelemeye almama kararı verdi.

Halkbank’tan Menzilcilerin çektiği iddia edilen usulsüz kredilerden, Nakşibendilerin KKTC’deki Mondial Bank üzerinden yürüttüğü uluslararası para transferlerine; Bank Asya örneğinden OECD’ye taşınan Vakıfbank skandalına kadar uzanan tablo, tarikatların devlet eliyle nasıl korunup beslendiğini gözler önüne seriyor. Tarikatlar, iktidarın ve düzen muhalefetinin desteğiyle hem Türkiye içinde hem de uluslararası alanda faaliyet yürütürken, devletin en kritik kurumlarını kendi çıkarlarına göre kullanabiliyor.

Bu gerçek, yalnızca yolsuzluk ve kara para aklamanın değil, devletin tarikat ağları tarafından kuşatılmasının ifadesi. Bu düzeni ayakta tutan siyasal iktidara ve onunla çıkar ilişkisine girmiş tarikatlara karşı, emekçilerin örgütlü ve kararlı mücadelesi dışında hiçbir çözüm yok.

Notlar: