Aksakal’ın kamuoyunda Hulusi Akar’a karşı bir pozisyonda konuşlandırılması nedeniyle yapılan atamanın mevcut Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in, yeniden bakan olmak istediği iddia edilen Hulusi Akar’a karşı verdiği bir gözdağı olarak yorumlandı.
Talha Kılıç
15 Temmuz’un en kritik isimlerinden Zekai Aksakallı, 17 Mayıs’ta yapılan OYAK 65. Genel Kurul toplantısından bir buçuk ay sonra Yönetim Kurulu Başkanlığına atandı.
Zekai Aksakallı Kim?
15 Temmuz 2016’da Özel Kuvvetler Komutanı olan Aksakallı, o günden sonra kamuoyunda daha çok tanınmaya başladı. O gece Özel Kuvvetler Komutanlığını ele geçirmek için gelen Tuğgeneral Semih Terzi’yi öldürmesi için emir astsubayı Ömer Halisdemir’e talimat vermişti. Halisdemir, emri yerine getirdikten sonra Semih Terzi’nin yanındaki askerler tarafından öldürüldü. Olaylardan 13 gün sonra, rütbe süresinin dolması beklenmeden hızla terfi edilerek korgeneral rütbesine yükselmişti. Yeni rütbesinin ardından Özgür Suriye Ordusu ile birlikte Fırat Kalkanı Operasyonunda komutanlık yaptı. Sadece 1 yıl sonra, 2020’de yeterli kadro bulunmadığı gerekçesiyle emekli edildi.
Emekli edilmesine giden süreçte 15 Temmuz gecesine dair verdiği ifadelerin 2. ordu komutanı İsmail Metin Temel’in ifadeleri ile çelişmesi ve Aksakal’ın olayları gizlendiği bir adresten izleyip karargaha gitmemesi, yaptığı açıklamalarla dönemin Genelkurmay Başkanı ve eski Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ı hedef göstermesi ve Fırat Kalkanı Operasyonunu koordine edemediğine dair ithamlar sonucunda yanına Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından koordinatör general atanması gibi nedenlerle zamanla itibarı düşmüş ve hedef gösterilmeye başlanmıştı. Büyük çaplı bir operasyon olan Fırat Kalkanı sürecinden 1 yıl sonra görevinden alınarak 2. Kolordu Komutanlığına atanmış ve bundan 1 yıl sonra ‘kadrosuzluk’ gerekçesiyle emekli edilmişti. Aksakal’ın emekli edilmesi kamuoyunda Hulusi Akar’a karşı sözlerine ve Fırat Kalkanı Operasyonunu koordine edememesine bağlandı.
OYAK ataması ne anlama geliyor?
Aksakal, 2020’de emekli edilmesinden 5 yıl sonra Milli Savunma Bakanlığı himayesinde 20 ülkede faaliyet gösteren OYAK ve iştirakındaki 130 şirketin başına geçirildi. Yapılan atamanın, 2016’dan beri OYAK Yönetim Kurulu Başkanı emekli Tümgeneral Mehmet Taş’ın 65. Genel Kurul toplantısında görevine devam etmesine dair alınan karardan sadece bir buçuk ay sonra gerçekleştirilmesi dikkat çekti.
Aksakal’ın kamuoyunda Hulusi Akar’a karşı bir pozisyonda konuşlandırılması nedeniyle yapılan atamanın mevcut Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in, yeniden bakan olmak istediği iddia edilen Hulusi Akar’a karşı verdiği bir gözdağı olarak yorumlandı. Zamanla gözden düşen Aksakallı, önemli bir göreve atanarak 5 yılın ardından siyasette ve orduda tekrar etkin bir rol almaya başlayacak.
OYAK’ın siyasi önemi ne?
Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), Milli Savunma Bakanlığı personeli için tamamlayıcı emeklilik fonu olarak 1961 yılında kurulsa da bugün 20 ülkede faaliyet gösteren, sermayesi 15 milyar doları aşan ve çimentodan otomobile birçok sektörde 60 şirkete sahip olan bir ticaret devi olarak faaliyetlerine devam ediyor. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana siyasette önemli bir rol oynamış olan TSK ve ordunun himayesinde olması da haliyle OYAK’ı Türkiye’de düzen siyasetinin önemli bir parçası yapıyor.
Özellikle AKP döneminde orduya karşı hız kazanmış müdahalelerden OYAK da birçok kez etkilendi. 1980 darbesinden bu yana Türkiye siyasetinde başlayan gericileşme ve cumhuriyet karşıtı tavrın karşısındaki en büyük engel ordu olarak görülüyordu. Türk-İslam sentezi gibi tezler ile kurulmak istenen İslamcı hegemonya, iktidarı ele geçirmek için orduyu içeriden ele geçirerek etkisiz hale getirmek zorundaydı. İslamcı Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyon hükümeti ve devletin “cumhuriyetçi seküler” kabul edilen ordusunun oluşturduğu çelişkili durum, 28 Şubat sürecinde en üst düzeye çıktı. Bu süreçte Refah Partisi’nde yer alan birçok bürokrat ve siyasetçi hem 2002’de hem de bugün AKP içinde faaliyet göstermekte.
2002’den bu yana AKP eliyle ordudaki kadroların ele geçirilmesi ve ele geçirilemeyen kadroların zayıflatılıp etkisiz haline getirilmesi için birçok çalışma yürütüldü. 15 Temmuz 2016 ve sonrasında yapılan ihraç süreçlerine kadar devlet kadrolarında yapılanmalarının önü açılan Fethullah Gülen tarikatı en çok orduda örgütlendi, Milli Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürü Tümgeneral Orhan Gürdal’ın geçtiğimiz günlerde de Sözcü Gazetesi’ne söylediği gibi 15 Temmuz’dan sonra kurmay subayların yüzde 95’inin Fethullah Gülen tarikatı ile bağları ortaya çıkmıştı.
Aynı girişimler büyük bir sermaye grubu olan OYAK’a karşı da kurgulanmıştı. 15 Temmuz darbe girişiminin sorumlularından eski Tuğgeneral Mehmet Partigöç, OYAK Yönetim Kurulundaki 4 askerden biriydi ve buraya 2015’de atanmıştı. 2012 ile 2014 arasında OYAK Yönetim Kurulu Üyesi olmuş ve bu pozisyona eski Genelkurmay Başkanı Necdet Özel tarafından 357 kişi arasından aday gösterilen, Fethullah Gülen tarikatının en güçlü aktörlerinden biri olan eski Tümgeneral Hasan Hüseyin Demirarslan da 15 Temmuz sonrası Silahlı terör örgütü FETÖ üyesi olmak, Türkiye Cumhuriyeti’nde silahlı isyan teşebbüsü, yasama organını engellemeye teşebbüs ve Cumhurbaşkanına suikast suçlamalarıyla tutuklanmıştı. 7 Mayıs 2016’da Yönetim kurulu Başkanı Necati Özbahadır koltukta henüz bir yılını doldurmadan istifa etmiş ve hemen ardından 12 Mayıs’ta 16 yıl boyunca OYAK genel müdürlüğü yapmış Coşkun Ulusoy’un beklenmeyen istifası da gelmişti. O dönem Ulusoy ile birlikte genel müdür yardımcıları Nihat Karadağ, Dinç Kızıldemir, Hülya Atahan ve Ergun Okur da istifa etmişti. Bütün bunlar AKP eliyle orduya yerleştirilen kadroların o dönemde OYAK Yönetim Kurulunu TSK kadroları gibi ele geçirmeye çalıştığını ve bu hedefini elde etmeye çok yaklaştığını gösteriyor. Böyle bir senaryo gerçekleşseydi Fethullah Gülen tarikatı 15 milyar dolarlık bir sermaye ve savunma sanayi ile silah ve petrol üretimini kontrol edecekti, Türkiye’nin en büyük sermaye gruplarından bir tanesi cumhuriyeti yıkmak için kullanılacaktı.
15 Temmuz’dan sonra OYAK
15 Temmuz sürecinde rol aldığı bilinen kişilerin tutuklanmasının ardında Yönetim Kurulunda darbe girişimine direndiği bilinen isimler terfi ettirilip orduda çeşitli görevlere atanmıştı. 2016’dan bu yana faaliyetlerini olduğu gibi sürdüren OYAK kamu arazilerinin, limanlarının ve şirketlerinin AKP eliyle özelleştirilip şirkete peşkeş çekilmesi ile ve yaptığı bağış giderleriyle iktidara yakın olduğu bilinen şirketleri kalkındırmaya yönelik iddialarla gündeme gelmişti.
Bunların yanı sıra geçen sene Yönetim Kurulunda bir kriz yaşanmıştı. Emekli askeri hakim Ahmet Zeki Üçok Cumhuriyet Gazetesine yaptığı açıklamada 2016’dan beri OYAK tarafından verilen nemanın enflasyonu karşılama oranının düşmeye başladığını belirterek OYAK’ta yaşanan krizi bir siyasi müdahale olarak nitelendirmişti. Ayrıca 2024’de CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu tarafından resmi enflasyonun altında kar payı dağıttığı için eleştirilmişti.
2016’dan bu yana Yönetim Kurulu Başkanı olan emekli Tümgeneral Mehmet Taş ise geçtiğimiz günlerde 15 Temmuz sürecinden 9 yıl sonra görevini Sezai Aksakallı’ya teslim etti.
