“İnsanlığa karşı suç”tan beraat: 10 Ekim Davasında zamanaşımı riski

Cumhuriyet tarihinin en büyük katliamlarından biri olan 10 Ekim katliamının faillerinden 379 kere ağırlaştırılmış müebbet cezası bulunan Erman Ekici, hakkındaki “insanlığa karşı suç” kapsamındaki suçtan beraat etti. Davanın zamanaşımına uğramasının önü açılıyor.

Ecrin Özdil

10 Ekim 2015’te Ankara Garı önünde Emek, Barış ve Demokrasi Mitingine düzenlenen IŞİD saldırısında 104 kişi hayatını kaybetmiş, 500’e yakın yurttaş yaralanmıştı. 10 Ekim Katliamına ilişkin yargı süreci, başından beri kamuoyunun tepkisini çeken birçok eksiklik ve ihmal barındırıyor.

Katliamdan önce sanıkların IŞİD ile bağlantılı olduğu bilindiği halde gerekli önlemlerin alınmadığı, istihbarat bilgilerinin dikkate alınmadığı ve saldırıya göz yumulduğu yönündeki iddialar yıllardır dile getiriliyor. Saldırıdan önce MİT ve Emniyete ulaşan istihbarat bilgilerine rağmen gerekli önlemlerin alınmadığı, canlı bombaların daha önce Suriye’den giriş yaptıkları, haklarında soruşturma bulunduğu ve takip edildikleri halde serbestçe hareket ettikleri belgelenmişti.¹ Ancak bu bilgilere rağmen, mahkeme heyeti kamu görevlileriyle ilgili hiçbir adım atmadı.

Cezalar ve zamanaşımı

2023 yılında sona eren ana dava sürecinde, hayatta olan 9 sanığa 101’er kere ağırlaştırılmış müebbet cezaları verilmişti. Erman Ekici hakkında ise insan öldürmeye teşebbüs suçundan 379 kere ağırlaştırılmış müebbet cezası verildi.²

Davanın bazı sanıkları hakkında zaman aşımı riski gündemdeyken, mağdur yakınlarının ve avukatlarının “insanlığa karşı suç” nitelemesiyle yaptıkları başvurular ise yargı makamlarınca reddedildi.

Son olarak, davanın sanıklarından ve en ağır cezaya çarptırılmış olan Erman Ekici hakkındaki beraat kararına karşı davanın “insanlığa karşı suç” kapsamında değerlendirilmesi yönündeki talebi İstinaf Mahkemesi tarafından reddedildi.³ Türkiye hukuk tarihinde ilk kez insanlığa karşı suçtan hakkında iddianame hazırlanan sanık Erman Ekici söz konusu suçtan beraat etti.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Ceza Dairesi, katliamın insanlığa karşı suç sayılamayacağına hükmetti.⁴ Böylece, Dosya hala daha tamamlanmamış ve firari sanıklar bulunurken beraat kararıyla birlikte davanın zaman aşımına uğramasının önü açılmış oldu. Yargı, talepleri reddederek dosyanın zamanla kapanmasına olanak tanıyor.

IŞİD sanıklarına beraat ve tahliyeler

Türkiye’de IŞİD üyelerine yönelik açılan davalarda verilen beraat ve tahliye kararları, güvenlik endişelerini ve yargıya dair soru işaretlerini yeniden gündeme taşıdı. Bir yandan Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından IŞİD’in üst düzey isimlerine yönelik operasyonlar gerçekleştirildiği söylenirken, diğer yandan iç hukukta yürüyen yargı süreçlerinde sanıkların delil yetersizliği gibi gerekçelerle serbest bırakılması, yargı ve iktidar ekseninde çelişkilerin bulunduğunu gösteriyor.

IŞİD’e yönelik çeşitli şehirlerde açılmış davalarda sanıklar hakkında ya beraat kararı veriliyor ya da tutukluluk süresinin “ölçüsüz” olduğu gerekçesiyle tahliyeler gerçekleşiyor. 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanan ve 2016 yılında Atatürk Havalimanındaki patlamanın failleri olduğu iddia edilen 7 sanıktan yalnızca birinin ceza aldığı; diğerlerinin ise ya beraat ettikleri ya da tahliye edildikleri biliniyor.⁵ ⁶ Aynı şekilde İstanbul ve Gaziantep’te görülen davalarda da, “örgüt üyeliği” suçlamasıyla tutuklanan kişilerin çoğunun ceza almadan serbest kaldı.⁷

Gelişmelerin kamuoyuna yansıması üzerine Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı 30 Mayıs 2025 tarihinde bir açıklama yayınladı. Başkanlık, “IŞİD üyelerinin serbest bırakıldığına” ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığını, serbest bırakılanların saldırının faili olmadığını belirtti.⁸ Ancak kamuoyunu ikna edebilecek somut yargı verilerine ya da istatistiksel bilgilere yer verilmedi.

Emperyalist merkezlerce desteklenen bu gruplar, verilen tahliye kararları ve yargı eliyle zamanaşımlarının önü açılarak etkin soruşturmaların dışında bırakılıyor. Zira IŞİD, 10 Ekim 2015 Ankara Garı Katliamı, Sultanahmet, Atatürk Havalimanı, Reina saldırısı gibi birçok büyük saldırının faili olarak Cumhuriyet tarihinin en büyük katliamlarının sorumlusu.

IŞİD aynı zamanda Ortadoğu’da emperyalistlerin müdahaleleriyle zemin kazanan gerici bir yapılanma. Bu da gericilikle mücadelenin anti-emperyalist mücadeleyle birlikte yürümesinin neden gerekli olduğunu gösteriyor.

Notlar: