Sahte diplomalar gerçeği gösteriyor: Eğitim metalaştı, suç piyasalaştı

Sahte diploma çeteleri, e-Devlet kayıtlarına bile sızarken; AKP’lilerden cemaat imamlarına, üniversitelerden kamu kurumlarına dek uzanan geniş bir ağ ortaya çıktı. Bu suç düzeni, yalnızca dolandırıcılık değil; metalaştırılan eğitimin, AKP eliyle piyasaya teslim edilmesinin sonuçlarından biri.

Oğuzhan Aygen

Şikayetvar isimli sitede bazı kullanıcıların yaptığı paylaşımlar, sahte diploma ağının ulaştığı boyutu çarpıcı bir biçimde gözler önüne serdi. Yorum yapan mağdurlardan biri, ödeme yapmasına rağmen sahte diplomasının teslim edilmediğini, bu nedenle işini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğunu ifade ediyor. Bu yorumdan anlaşıldığı kadarıyla sahte diploma satanlar, hazırladıkları belgeleri e-Devlet sisteminde görünür hale bile getirebiliyor. Üstelik yalnızca diploma değil; parası karşılığında sertifika, denklik belgesi ve mesleki yeterlilik belgesi de sağlanıyor. Ancak yapılan şikâyetler, bu çetenin müşterilerini dahi dolandırdığını ortaya koyuyor.

Sözcü’nün haberine göre sahte diploma piyasasında fiyatlar şu şekilde belirlenmiş: İlköğretim: 10.000 TL, Lise: 20.000 TL, Önlisans ve Lisans: 30.000 TL, Yüksek Lisans ve Doktora: 35.000 TL, Denklik Belgesi: 10.000 TL, Sertifika ve Mesleki Yeterlilik Belgesi: 15.000 TL.¹

Hamza Yerlikaya’nın diploması sahte

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı, Vakıfbank Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, eski AKP milletvekili Hamza Yerlikaya hakkında 2001 yılında açılan davada mahkeme, Yerlikaya’nın “sahte diploma kullandığını bildiği halde” bu belgeyi resmi işlemlerde kullandığına hükmetti. Kararda, Yerlikaya’nın “resmi evrakta sahtecilik” yaptığı açıkça belirtilmesine rağmen hüküm ertelendi. Böylece Yerlikaya herhangi bir cezai yaptırımdan muaf tutulmuş oldu. TBMM’nin resmi sitesinde üniversite mezunu olarak, AKP’nin sitesinde ise lise mezunu olarak gösterilen Yerlikaya hakkında verilen bu karar, lise diplomasının dahi sahte olduğunu gözler önüne seriyor.²

Sahte diploma satıcılarından tehdit

30 Aralık 2020 tarihinde radyo programcısı Zeki Kayahan Coşkun, attığı bir tweet’te sahte diploma satan bir internet sitesini ifşa etti ve bu nedenle aynı site tarafından tehdit edildiğini açıkladı. “www.sahtediploma.net” adlı sitede o günün fiyatlarıyla sadece 500 liraya sahte diploma satışı yapılıyordu. Söz konusu sitede Coşkun’a yönelik “Zeki Kayahan Coşkun Haydi BAKALIM..” şeklinde tehditvari ifadeler yayınlandı. Olay sonrası Emniyet birimleri devreye girdi.³ Ancak aradan geçen 5 yıla rağmen sahte diploma ağının durdurulamadığı aksine daha da büyüdüğü görülüyor.

Tarikatçıların diplomaları da sahte

Sözcü’den Müslüm Evci’nin haberine göre Konya İl Emniyet Müdürlüğü KOM ekipleri, yapılan bir ihbar üzerine biri Seydişehir ilçesinden, üçü Konya merkezden olmak üzere toplam 4 imamı sahte diploma kullanmaktan dolayı gözaltına aldı. İmamların İsmailağa Cemaatine bağlı oldukları belirtildi. Soruşturmanın yalnızca Konya ile sınırlı kalmayıp, ülke geneline yayılabileceği öngörülüyor.⁴

Sahte diplomalara e-imza nasıl atıldı?

Hürriyet’ten Mesut Hasan Benli’nin haberine göre çok sayıda kamu kurumu yöneticisinin e-imzaları kopyalanarak sahte lise, üniversite ve hatta sürücü belgeleri üretildi. Bu kapsamda 134 şüpheli hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 16’sı tutuklu olmak üzere toplam 134 kişi hakkında dava açtı. Şüphelilere, “ÖSYM Kanununa muhalefet”, “elektronik sertifikalarda sahtekarlık”, “bilişim sistemlerine müdahale” ve “veri hırsızlığı” gibi suçlardan 6 yıldan 45 yıla kadar hapis cezası istendi.⁵

İddianameye göre, şüpheliler Adana, Mersin, Hatay, Ankara ve İstanbul’daki TÜRKTRUST ve E-İMZATR gibi sertifika sağlayıcı firmalar aracılığıyla kamu yöneticilerinin e-imzalarını kopyaladı. Gazi Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı’nın e-imzası kullanılarak, Hukuk Fakültesi, Teknik Eğitim Fakültesi ve Mühendislik Fakültesi’nden mezuniyet belgeleri düzenlendi ve YÖKSİS sistemine işlendi. Altı kişi adına bu yöntemle diploma üretildiği tespit edildi.

KKTC’deki sahte diploma ağı

Sahte diploma ağı, özellikle Kuzey Kıbrıs’ta oldukça derin bir yapıya kavuşmuş durumda. Bu yapının içinde doğrudan bazı üniversiteler de yer alıyor. Örneğin, MHP Mersin Milletvekili Levent Uysal’ın sahibi olduğu Kıbrıs Sağlık ve Toplum Bilimleri Üniversitesi… Şu anda bu üniversiteyle ilgili süren bir davada, dönemin Gazimağusa Polis Müdürü Barış Sel ve okulun genel sekreteri Serdal Gündüz yargılanıyor.⁶

Gündüz’ün savcılığa sunduğu ifadede, üniversitenin rektör yardımcısının bazı siyasetçilere sahte diploma vererek KKTC vatandaşlığı kazandırdığı, rektörün de aynı yöntemle vatandaşlık başvurusu yaptığı belirtildi. Gündüz ayrıca, ailesinin Levent Uysal tarafından ölümle tehdit edildiğini, bu tehdidin ardından hisselerini devretmeye zorlandığını söyledi. Sahte diploma soruşturmasının başlamasından sadece birkaç gün önce, %30’luk hissesinin büyük bölümünü Uysal’a devrettiği ve hemen ardından tutuklandığı kayıtlara geçti.⁷

Bahçeşehir Üniversitesi’nin KKTC şubesiyle ilgili de benzer bir tablo çiziliyor. Bugün Kıbrıs’tan Ayşemden Akın’ın haberine göre, bu üniversitenin Kıbrıs şubesi Azerbaycan’dan gelen kamu görevlilerine derslere katılmadan doktora diploması veriyor. “Fleksibl ve hibrit” sistem adı altında, ders takibinin zorunlu tutulmadığı, akademik takvim dışında sınavlar yapıldığı ve diploma karşılığında 3.000 ila 4.000 Amerikan doları arasında ödeme alındığı belirtiliyor.⁸

“Yeliz”in diploması da şaibeli

Cumhuriyet’in ilanını “1923’teki kanlı darbe” olarak niteleyen, kamuoyunda “Yeliz” olarak bilinen eski AKP milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı’nın diploması da tartışmalı. Mezun olduğu iddia edilen Newport Üniversitesi’nin internet üzerinden diploma sattığı, Türkiye’de ise geçerliliğinin bulunmadığı ortaya çıktı. TBMM’de ilahiyat mezunu olarak gösterilen Çamlı’nın özgeçmişinde bu üniversitenin adı dahi geçmiyor.⁹

Abdülhamid’in torunu sahte tarih diploması peşinde

Sahte diplomaya dair bir diğer örnek de, II. Abdülhamid’in 4. kuşak torunu Abdülhamid Kayıhan Osmanoğlu. YÖK’ün yaptığı denetimlerde, Osmanoğlu’nun kendi adına İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih lisans diploması üretmeye çalıştığı belirlendi. Bu süreçte, üniversitenin Öğrenci İşleri Daire Başkanı S.D. adına sahte e-imza kullanıldığı tespit edildi.¹⁰

YÖK tarafından savcılığa sunulan belgelerde, Osmanoğlu’nun ne öğrenci kaydına ne de mezuniyetine dair herhangi bir bilgiye ulaşılamadığı, ayrıca kendi adına kayıtlı numaradan defalarca mezuniyet belgesi sorgulaması yaptığı bilgisi yer aldı. Osmanoğlu hakkındaki dosya, diğerlerinden ayrılarak müstakil olarak soruşturmaya alındı.

Bu derin ve yaygın sahte diploma ağı, eğitimin metalaştırılmasının, piyasaya teslim edilmesinin ve AKP iktidarının neoliberal politikalarının doğrudan bir sonucu. Eğitim, kamusal bir hak olmaktan çıkarılıp parayla erişilen bir ayrıcalığa dönüştükçe; diploma bir bilgi ve yetkinlik belgesi değil, satın alınabilir bir meta haline geliyor.

Bu karanlık yapıyı yalnızca polisiye tedbirlerle değil, AKP’nin ve onun temsil ettiği kapitalist düzenin köküne karşı örgütlü mücadele yürüterek durdurabiliriz. Bunun dışında atılacak her adım, bu hastalığın kökenine değil yalnızca yüzeyine müdahale eden bir ağrı kesici işlevi görecek.

Notlar: