TÜİK dar tanımlı işsizliği yüzde 8 açıklarken, geniş tanımlı işsizlik yüzde 29,6’ya ulaşıyor. Kadınların düşük işgücüne katılımı, gençlerde yüksek işsizlik ve artan çocuk işçiliği, istihdam alanında kronikleşen sorunları gözler önüne seriyor.
Mine Karin Şanlı
Temmuz 2025’te Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranını yüzde 8, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranını (âtıl işgücü) ise yüzde 29,6 olarak açıkladı.1 Bu iki oran arasındaki fark, dar tanımlı işsizliğin yalnızca aktif olarak iş arayanları kapsaması, geniş tanımlı işsizliğin ise iş aramayan ancak çalışmaya hazır olan, umudunu yitirmiş ya da zamana bağlı eksik istihdam edilen kişileri (yarı zamanlı çalışan ancak iş bulduğu takdirde tam zamanlı çalışabilecek kişiler) de kapsamasıyla açıklanıyor.
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanılarak yapılan hesaplamalara göre, Temmuz 2025’te mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı 12 milyon 30 bin kişi olarak kayda geçti. Bu rakam, bir önceki yılın temmuz ayına göre 1 milyon 337 bin kişilik artışı ifade ediyor.
Ayrıca geniş tanımlı işsizlik haziranda yüzde 32,9’a çıkarak 13,4 milyon kişiyi görmüş ve rekor seviyeye çıkmıştı. Bu oran, işgücüne katılan yaklaşık üç kişiden birinin aslında işsiz olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle gençler ve kadınlar arasındaki işsizlik, genel işsizlik oranının çok üzerinde. Son bir yılda geniş tanımlı işsiz sayısı neredeyse bir buçuk milyon arttı.
Bu artışın temel nedenleri arasında haftalık 40 saatten az çalışıp daha fazla çalışmak isteyen yaklaşık 700 bin kişi ile iş bulmak istemesine rağmen iş bulamayan 5,3 milyon kişi öne çıkıyor. Ayrıca, işsizlik ödeneğinden yararlanamayan yaklaşık 2 milyon 400 bin kişinin varlığı, sosyal güvenlik sisteminin kapsayıcılık eksikliğini de açığa çıkarıyor.
Kadın istihdamı düşük seviyelerde
Kadınlarda geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 39,4’e, genç işsizlik oranı ise yüzde 15’e yükseliyor. Genç kadınlarda bu oran yüzde 21,7’ye ulaşıyor, böylece kadınların işgücü piyasasında cinsiyete bağlı ek engellerle karşılaştığı bir kez daha ortaya çıkıyor. Temmuz 2025 itibarıyla yaklaşık 2,4 milyon işsiz, işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.2
TÜİK verilerine göre, Temmuz 2025’te işgücü sayısı 146 bin kişi azalarak 35 milyon 410 bin kişiye geriledi ve işgücüne katılma oranı yüzde 53,3 olarak ölçüldü. İstihdam edilenlerin sayısı ise 32 milyon 582 bin olarak belirlendi. İstihdam oranı erkeklerde yüzde 66,1, kadınlarda ise yüzde 32,4 düzeyinde kaldı.
Kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 36,4, istihdam oranı ise yüzde 31,9’da kalıyor. Erkeklerde ise işgücüne katılma oranı yüzde 70,6, istihdam oranı yüzde 66,1 düzeyinde seyrediyor. Bu rakamlar, kadınların işgücüne katılım ve istihdam oranlarının erkeklere kıyasla oldukça düşük olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Genç kadınlarda işsizlik oranı yüzde 21,7’ye çıkıyor; yani her beş genç kadından biri istihdam edilemiyor. Kadınların işgücüne katılım oranı yaşa göre de değişiyor. 25-29 yaş grubunda bu oran yüzde 72,1’e ulaşırken, 50 yaş ve üzeri kadınlarda yüzde 44,3’e düşüyor.
Geçmiş yıllara bakıldığında, 2024 Temmuz ayında geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 38,2,3 2023 Temmuz’unda ise yüzde 37,5 olarak ölçüldü.4 İstihdam oranları açısından ise 2023 ve 2024 verileri, kadın istihdamının toplam nüfus içindeki oranının yaklaşık üçte bir düzeyinde sabit kaldığını gösteriyor.
Genç işsizlik artıyor
TÜİK’in 2025 Temmuz verilerine göre, 15-24 yaş grubundaki gençlerde işsizlik oranı yüzde 15 olarak kaydedildi. Bu yaş grubunda işsizlik erkeklerde yüzde 11,3, kadınlarda ise yüzde 21,7 düzeyinde hesaplandı.5 Bu oran, ortalama her 6-7 gençten birinin iş bulamadığını gösteriyor.
Genç işsizliği, cinsiyet, yaş alt grupları ve eğitim düzeyine göre değişiyor. Temmuz 2025 verilerine göre, 15-19 yaş grubundaki gençlerin işgücüne katılım oranı 20-24 yaş grubuna kıyasla daha düşük oluyor; fakat işsizlik oranı bazı alt gruplarda daha yüksek seyrediyor. Eğitim düzeyine göre ise üniversite mezunu gençlerin işsizlik oranı, lise ve altı eğitimlilere göre daha düşük; lise ve altı eğitimlilerde ise işsizlik oranları daha yüksek çıkıyor.
Genç nüfusa ilişkin veriler, yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyine göre işgücü piyasasına katılım ve istihdamda farklılıklar bulunduğunu gösteriyor. Genç işgücü piyasasına ilişkin bu farklılıkların yanında, çocuk işçiliği konusu da Türkiye’de işgücü dinamiklerinin ayrı bir boyutunu oluşturuyor.
15-17 yaş arası dört çocuktan biri çalışıyor
TÜİK’in 2024 yılı çocuk istatistiklerine göre, 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılım oranı yüzde 24,9 olarak ölçüldü. Bu yaş grubunda toplam 3 milyon 894 bin çocuk bulunuyor, yani her dört çocuktan biri işgücü piyasasında yer alıyor. TÜİK verilerine göre, bu çocuklardan 970 bini kayıtlı işçi olarak çalışıyor, 504 bini ise Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) kapsamında işveren yanında istihdam ediliyor. Bu iki grup birlikte değerlendirildiğinde çalışan çocuk sayısı yaklaşık 1 milyon 474 bine ulaşıyor.6
Cinsiyet dağılımına bakıldığında erkek çocukların işgücüne katılım oranı kız çocuklarına kıyasla belirgin biçimde daha yüksek çıkıyor.7 2024 itibarıyla 15-17 yaş grubunda erkek çocukların işgücüne katılım oranı yüzde 35,6, kız çocukların ise yüzde 13,7 oluyor.8 Sektörel dağılımda ise çocuk işçilerin önemli kısmı tarım, sanayi ve hizmet alanlarında yoğunlaşıyor. Özellikle tarımda aile yanında çalışan çocukların sayısı dikkat çekiyor.
TÜİK’in dar tanımlı işsizlik oranını yüzde 8 olarak açıklaması işgücü piyasasında görece olumlu bir tablo çizerken, DİSK-AR’ın geniş tanımlı işsizlik verileri daha kapsamlı ve gerçeğe yakın bir manzarayı ortaya koyuyor. Geniş tanımlı işsizliğin yüzde 29,6’ya ulaşması, 12 milyondan fazla kişinin ya iş aramaktan vazgeçtiğini ya da eksik istihdam edildiğini gösteriyor. Bu tablo, özellikle kadınlarda ve gençlerde işsizlik oranlarının genel ortalamanın çok üzerinde seyretmesiyle daha da belirgin hale geliyor.
Veriler, istihdam piyasasının yalnızca dar tanımlı rakamlarla değil, aynı zamanda umudu kırılmış işsizler ve eksik istihdam gibi gizli sorunlarla birlikte değerlendirilmesi gerektiğini gösteriyor. Çocuk işçiliği istatistikleri ise bu yapısal sorunların bir başka boyutunu gözler önüne seriyor.
Notlar:
- https://www.sbb.gov.tr/istihdam/#prettyPhoto[rel-14166-363052316]/0 ↩︎
- https://disk.org.tr/2025/08/genis-tanimli-issiz-sayisi-12-milyon-30-bin/#:~:text=DİSK-AR%20tar afından%20TÜİK%20verilerinden,383%20bin%20kişi%20olarak%20gerçekleşti ↩︎
- https://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2024/07/ISSIZLIK-VE-ISTIHDAMIN-G ORUNUMU-Temmuz-2024.pdf ↩︎
- https://arastirma.disk.org.tr/?p=11084 ↩︎
- https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiyede-issizlik-orani-0-4-puan-azalarak-yuzde-8-o ldu/3672298#:~:text=Buna%20göre%2C%20Türkiye%20genelinde%2015,10%2C9% 20olarak%20tahmin%20edildi ↩︎
- https://www.isigmeclisi.org/21250-tuik-2024-cocuk-istatistiklerini-acikladi-15-17-yas-ar asi-cocuklarin ↩︎
- https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/Turkiye_Cocuk_2024TR.pdf ↩︎
- https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/istcocuk_2024.pdf ↩︎
